Έγκαυμα

Έγκαυμα – Περιγραφή

Το έγκαυμα προκαλεί μερική ή ολική καταστροφή του δέρματος, αλλά και βαθύτερων στρωμάτων όπως τα νεύρα, τα οστά, οι μύες ή τα αγγεία.  Η σοβαρότητα του εγκαύματος κρίνεται από το βάθος του.

Είδη Εγκαύματος

1. Χημικό έγκαυμα: Προκαλείται από χημικές ουσίες που έρχονται σε επαφή με το δέρμα και καταστρέφουν τους ιστούς, όπως το οξύ.
2. Θερμικό έγκαυμα: Προκαλείται από καυτά υλικά, όπως το καυτό νερό, λάδι κτλ.
3. Ακτινικό έγκαυμα: Προκαλείται από διαφόρων ειδών ακτινοβολίες, όπως η ηλιακή ακτινοβολία, η ακτινοβολία που εκπέμπει ένα μηχάνημα ακτινογραφίας και η ραδιενεργός ακτινοβολία.
4. Ηλεκτρικό έγκαυμα: Προκαλείται από ηλεκτροπληξία, η οποία μπορεί να αποβεί και μοιραία.

Ανάλογα με τη σοβαρότητά του ένα έγκαυμα διαχωρίζεται σε 3 βαθμούς:

Έγκαυμα 1ου βαθμού: Όταν έχει καεί μόνο η επιδερμίδα, είναι δηλαδή επιφανειακό.

Έγκαυμα 2ου βαθμού: Διαχωρίζεται σε επιφανειακό και βαθύ. Όταν έχει εισχωρήσει και στο χόριο της επιδερμίδας, πονάει πιο πολύ και όταν το πιέζουμε ασπρίζει και βγάζει μεγάλες φουσκάλες με υγρό.

Έγκαυμα 3ου βαθμού: Όταν έχει εισχωρήσει ακόμα πιο βαθιά, στους ιστούς. Σε αυτή την περίπτωση είναι κατεστραμμένη όλη η περιοχή, δεν υπάρχει ούτε πόνος, ούτε φουσκάλες με υγρό και όταν το πιέζουμε δεν ασπρίζει.

Πότε χειρουργείται ένα έγκαυμα;

Ένα έγκαυμα χειρουργείται όταν είναι δευτέρου ή τρίτου βαθμού. Φυσικά το μέγεθος του εγκαύματος παίζει βασικό ρόλο για την χειρουργική ένδειξη.

Είδος αναισθησίας και έγκαυμα

Όταν χρειαστεί χειρουργείο, αυτό πραγματοποιείται συνήθως με γενική αναισθησία.

Μετά την επέμβαση ο/η ασθενής μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι, για μικρά εγκαύματα. Σε περίπτωση βαριάς μορφής εγκαύματος πιθανότατα να χρειαστεί νοσηλεία από 2 ημέρες έως και 2 μήνες.

Χειρουργική τεχνική και έγκαυμα

Ανάλογα με τη σοβαρότητα του εγκαύματος επιλέγεται και η αντίστοιχη χειρουργική τεχνική.

Όταν το έγκαυμα είναι επιφανειακό, ο χειρουργός συνήθως το περιποιείται με τοπικές θεραπείες και εξειδικευμένα επιθέματα για γρηγορότερη επούλωση.

Όταν το έγκαυμα είναι βαθύτερο, η αποκατάστασή του γίνεται με τους εξής τρόπους:

1. Δερματικό μόσχευμα

Η κάλυψη του ελλείμματος που προκύπτει μετά την αφαίρεση του εγκαύματος, μπορεί να γίνει με δερματικό μόσχευμα. Σε αυτή την περίπτωση  παίρνουμε την επιφανειακή στοιβάδα δέρματος από μια άλλη περιοχή του σώματος και τη μεταμοσχεύουμε στην περιοχή του ελλείμματος. Η περιοχή από την οποία έγινε η λήψη του μοσχεύματος επουλώνεται μόνη της σε 8-10 μέρες.

2. Συνθετικά υποκατάστατα δέρματος

Υπάρχουν πολλά στην αγορά. Τα χρησιμοποιούμε, είτε για να καλύψουμε ανατομικά στοιχεία σε μικρή επιφάνεια, είτε για να προετοιμάσουμε το έδαφος για ένα δερματικό μόσχευμα.

3. Διάταση ιστών

Οι διατατήρες είναι μπαλόνια από σιλικόνη τα οποία τοποθετούνται στη γειτονική περιοχή φυσιολογικού δέρματος. Τα γεμίζουμε στο ιατρείο με φυσιολογικό ορό 3 εβδομάδες μετά το πρώτο χειρουργείο και με αυτό τον τρόπο δημιουργούμε επιπλέον δέρμα, έτοιμο να μεταφερθεί στο σημείο του ελλείμματος.  Είναι απαραίτητο ένα δεύτερο χειρουργείο για να αφαιρεθεί ο διατατήρας ιστών και να καλυφθεί το έλλειμμα.

4. Τοπικοί κρημνοί

Το γειτονικό δέρμα της ουλής μπορεί να μεταφερθεί μόνο του, είτε με τον υποκείμενο μυ προκειμένου να καλύψει σύνθετα ελλείμματα που έχουν οστό, είτε με άλλα εκτεθειμένα ανατομικά στοιχεία.

5. Ελεύθεροι κρημνοί

Δέρμα και λίπος με ή χωρίς τον υποκείμενο μυ μεταφέρονται με μικροχειρουργική τεχνική σε απομακρυσμένα σημεία του σώματος, για επανόρθωση σύνθετων ελλειμμάτων.

Η διάρκεια του χειρουργείου είναι από 30 λεπτά έως και 5 ώρες, ανάλογα το περιστατικό.

Μετεγχειρητικές οδηγίες σε έγκαυμα

• Μετά την επέμβαση ο/η ασθενής θα πρέπει να φροντίζει πολύ προσεκτικά το τραύμα, καθαρίζοντάς το τακτικά με αντισηπτικό, σύμφωνα πάντα με την καθοδήγηση του ιατρού.
• Η χορήγηση παυσίπονων και αντιμικροβιακών φαρμάκων είναι απαραίτητη, ώστε να ομαλοποιηθεί η επούλωση των τραυμάτων.
• Η αφαίρεση των ραμμάτων γίνεται την 1^ηή και 2^η εβδομάδα μετά την επέμβαση.

Έγκαυμα – Επιπλοκές

Πιθανές επιπλοκές της επέμβασης είναι

• το αιμάτωμα
• η κακή επούλωση
• η φλεγμονή
• και η νέκρωση των μοσχευμάτων και των κρημνών

Τι πρέπει να γίνει μετά την επούλωση ενός εγκαύματος;

Όταν το έγκαυμα επουλωθεί, έχει ολοκληρωθεί μόνο το πρώτο στάδιο της θεραπείας. Στη συνέχεια απαιτούνται 2-3 έτη συνεχούς προσπάθειας και θεραπειών προκειμένου να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατόν αισθητικό αλλά και λειτουργικό αποτέλεσμα. Οι θεραπείες αυτές συνοψίζονται παρακάτω.

• Ειδικές φυσιοθεραπείες με μαλάξεις συγκεκριμένου τύπου από εξειδικευμένους φυσιοθεραπευτές που σκοπό έχουν να μαλακώσουν τις ουλές αλλά και να τις κάνουν περισσότερο ελαστικές. Οι φυσιοθεραπείες αυτές πραγματοποιούνται στη αρχή 3-4 φορές την εβδομάδα και στη συνέχεια περιορίζονται σε 2 την εβδομάδα. Η λήξη αυτών των θεραπειών συναποφασίζεται από τον Πλαστικό χειρουργό και τον φυσιοθεραπευτή.
• Μεγαλύτερη σημασία δίνεται σε ουλές που εντοπίζονται στο επίπεδο των αρθρώσεων, όπως ο ώμος, ο αγκώνας και οι λοιπές αρθρώσεις του άνω άκρου, του γονάτου και του αυχένα. Μια ρικνωτική ουλή περιορίζει το συνολικό εύρος κίνησης της άρθρωσης, με αποτέλεσμα να περιορίζει τις καθημερινές δραστηριότητες αλλά και να αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης αρθρίτιδας. Η φυσιοθεραπεία τις περισσότερες φορές συμβάλλει στο να αποφύγουμε άσκοπες και επίπονες χειρουργικές επεμβάσεις.
• Πιεστικά ενδύματα εφαρμόζονται άμεσα μετά την επούλωση των τραυμάτων με ή χωρίς την τοποθέτηση σιλικόνης κάτω από αυτά. Η μόνιμη πίεση σε μια ουλή μειώνει τη δραστηριότητά της και βελτιώνει το αισθητικό αποτέλεσμα. Τα πιεστικά ενδύματα δεν τοποθετούνται για αισθητικούς σκοπούς, αλλά η κύρια χρήση τους είναι να ομαλοποιήσουν μια υπερτροφική ουλή αλλά και να ηρεμήσουν την αίσθηση κνησμού, η οποία σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να γίνει αφόρητη. Απαιτείται συχνή αλλαγή των πιεστικών ενδυμάτων μιας και πολύ συχνά μέσα σε ένα χρονικό διάστημα 6 μηνών χάνουν την ελαστικότητά τους και δεν πιέζουν αποτελεσματικά. Στα παιδιά απαιτείται 6μηνη παρακολούθηση γιατί υπάρχει κίνδυνος  η ανάπτυξη  να δημιουργήσει πιεστικά φαινόμενα από τα ενδύματα.
• Επιθέματα σιλικόνης τοποθετούνται σε απλές εγκαυματικές ουλές για χρονικό διάστημα άνω των 6 μηνών. Η χρήση τους διακόπτεται από τον πλαστικό χειρουργό ανάλογα με την έκβαση της ουλής. Στις σοβαρότερες περιπτώσεις και σε εκτεταμένα εγκαύματα προσαρμόζονται κάτω από τα πιεστικά ενδύματα για περαιτέρω πίεση σε προβληματικές περιοχές. Κάθε επίθεμα σιλικόνης διαρκεί ανάλογα με την ποιότητα του, 2-6 εβδομάδες. Προτιμώνται τα μαλακά επιθέματα σιλικόνης προκειμένου να αποφύγουμε τυχόν τραυματισμούς του δέρματος από τη χρήση τους. Η διακοπή τους αποφασίζεται από τον Πλαστικό χειρουργό και είναι σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις τουλάχιστον ένα χρόνο μετά το αρχικό έγκαυμα.

Έγκαυμα και Κινησιοθεραπεία

Η κινησιοθεραπεία είναι απαραίτητη όταν οι εγκαυματικές ουλές βρίσκονται στο επίπεδο των αρθρώσεων. Μια ρικνωτική ουλή μπορεί να περιορίσει το εύρος της κίνησης και να επιβαρύνει την αρθρική επιφάνεια. Αυτό μπορεί να αποφευχθεί με την κινησιοθεραπεία που πρέπει να πραγματοποιείται 3 φορές την εβδομάδα.

Το έγκαυμα απαιτεί την συνεργασία πολλών ιατρικών ειδικοτήτων ειδικά στην αρχική φάση, ενώ στη συνέχεια εμπλέκονται πολλοί παραϊατρικοί επαγγελματίες . Απαιτείται συνεργασία μεταξύ των ομάδων αυτών και ιδιαίτερη προσοχή στη λήψη αποφάσεων. Αν δεν λάβουμε άμεσα τα απαραίτητα μέτρα ,θα οδηγηθούμε σε ρικνωτικές και υπερτροφικές ουλές, με περιορισμό του εύρους κίνησης των αρθρώσεων, γεγονός που επιβαρύνει ακόμα περισσότερο την ποιότητα ζωής των εγκαυματιών.